کرونا و ضرورت تحول در نظام آموزش

آقامعلم می‌گفت اگر اموات محترم سال‌ها و حتی دهه‌های پیش از گور برخیزند و در مدارس و محیط‌های آموزشی چشم باز کنند، چندان گذر زمان را حس نخواهند کرد، بلکه خواهند پنداشت بخشی از روز را خوابیده بوده‌اند و پلک‌ها را می‌تکانند از خواب نیمروزی، اما اگر کسانی که یکی‌دو سال پیش به کما رفته‌اند و اکنون به هوشیاری چشم باز کنند، از تغییر شگرفی که در جهان فناوری و دنیای مجازی اتفاق افتاده است، تعجبی همسان با اصحاب کهف در چهره‌شان نمودار خواهد شد. این یعنی نظام آموزشی ما نه‌تن‌ها همپای فناوری رشد نکرده است که با حداقل‌های این جهان متنوع هم فاصله‌ای بسیار دارد. درست می‌گفت آقامعلم که قبل از جهان‌گیر‌شدن ویروس کووید ۱۹ سخن می‌گفت. گفته‌هایش دردافزا، اما دقیق بود. واقعا ما در حوزه آموزش همچنان به روش قدیم پایبندیم و به تنوع و تکثری که شایسته تنوع و گونه‌گونی دانش‌آموزان و دانشجویان است، دست نیافته‌ایم، اما کرونا که آمد، با همه مصائبی که با خود داشت و دارد، یک اتفاق را هم رقم زد تا بالاخره در یک حوزه بشود مصداق همان شری که خیر ما در آن است و به دعا از خدا می‌خواستیم. این بیماری توانست چالش‌های متعددی را رقم زند، ازجمله در حوزه آموزش، از دبستان تا دانشگاه. هم میزان ناکارآمدی را اندازه گرفت و روی ترازو نهاد و به رخمان کشید و هم به‌نوعی بن‌بست‌شکنی کرد تا از دل آموزش سنتی، به خط بزنیم و ظرفیت‌های مجازی و حوزه فناوری را به یاری بگیریم و این در جای خود می‌تواند آغاز مبارکی باشد برای اصلاح رویکرد‌ها و به‌روزرسانی فرایند‌های آموزشی. فکر می‌کنم اگر دوباره با آقامعلم به گفتگو بنشینیم، دیگر نظرش چنان نخواهد بود که پیش از این به زبان آورد. به هر حال با همه ضعف و قوت‌های ساختاری و مبنایی و کارکردی، ما قدم‌های اولیه را در ارتقای نظام آموزشی متناسب با شرایط برداشته‌ایم. معلم‌ها از طریق فضای مجازی به خانه‌ها آمدند. مدارس و دانشگاه‌ها حضور خود را در دنیای مجازی و فناورانه تثبیت کردند و امروز سخن از برگزاری ترم اول سال تحصیلی آینده به‌شکل غیرحضوری و بر بستر فضای مجازی است. از آنجا که احتیاج ما در اختراع است، می‌توان به فردای بهتر در حوزه آموزش‌های نوین امید داشت و این امید را برای ارتقای دانش و هدفمند‌کردن آموزش‌های متناسب با نیاز‌های جامعه هم داشت. به گمانم ما می‌توانیم قدم‌به‌قدم به اصلاح فرایند کنکور و عملیاتی و حرفه‌ای‌شدن آموزش‌های انتزاعی هم بیندیشیم. شاید همین شر موجود (کرونا) باعث یک خیر بزرگ در حوزه آموزش شود. این را باور داریم و می‌دانیم که می‌شود از دل تهدید‌ها به فرصت‌های موفقیت نقب گشود و راه زد. چنین باید کرد ان‌شاءا...